წმიდაო მამაო, შევიტყვეთ, ვიღაცისთვის გითქვამთ, რომ ომი იქნება. მართალია?
მე არაფერს ვამბობ, ხალხი კი, რაც მოაფიქრდება, ყველაფერს ლაპარაკობს. რაიმე რომც ვიცოდე, ვის ვეტყოდი ამას?
- წმიდაო მამაო, ომი ეს ისეთი ბარბაროსობაა!..
- ადამიანებს ცოდვა რომ არ „გაეკეთილშობილებინათ", მაშინ ისინი არც ამ ბარბაროსობამდე დავიდოდნენ. მაგრამ უფრო დიდი ბარბაროსობა ზნეობრივი კატასტროფაა. ადამიანები იხრწნებიან სულითა და ხორცით. ერთმა ადამიანმა მითხრა „ხალხმა ათენს ჯუნგლი უწოდა, მაგრამ არც ერთი მათგანი ჯუნგლიდან არ მიდის. ყველა ამბობს „ჯუნგლებიო" და ყველა ამ ჯუნგლებში დაეხეტება". სადამდე მივიდნენ ადამიანები! ცხოველების მდგომარეობამდე. იცით, ცხოველებთან როგორ არის: თავდაპირველად ისინი გომურში შედიან, იქვე სკორეს აგროვებენ, შარდავენ, შემდეგ ნაკელი იხრწნება, იწვება და ცხოველებს სთბებათ, მათ მოსწონთ სადგომი და აქედან წასვლა არ სურთ. მინდა ვთქვა, რომ ამგვარადვე შეიგრძნობენ ადამიანები ცოდვის „სითბოს" და წასვლა არ სურთ. ისინი გრძნობენ სიმყრალეს, მაგრამ სურვილი არა აქვთ, რომ სითბოს მოშორდნენ. თუ გომურში ახალი ვინმე შემოვა, მას ამ სიმყრალის ატანა არ ძალუმს. მეორე კი უკვე მიეჩვია. ის გამუდმებით გომურში ცხოვრობს და სიმყრალე არ აწუხებს.
- ზოგიერთი კი, წმიდაო მამაო, თავს იმით იმართლებს, რომ ასეთი ცოდვილი ცხოვრება ჩვენს დღეებში არ დაწყებულა. „ნახეთ ერთი, რა ხდებოდა ძველ რომში". - ამბობენ.
- კი, მაგრამ რომში ადამიანები კერპებს სცემდნენ თაყვანს, წარმართები იყვნენ. მოციქული პავლეც მიმართავს წარმარებს, რომლებმაც წმ. ნათლისღება მიიღეს, მაგრამ ბოროტ ჩვეულებებზე ჯერ უარი არ თქვეს [1]. მაგალითები არ უნდა ავიღოთ ამა თუ იმ ეპოქის ყველაზე დაცემული მდგომარეობიდან. დღეს ცოდვა მოდად შემოიღეს. უნდა იფიქროთ - ჩვენ ხომ მართლმადიდებელი ერი ვართ - მაგრამ სადამდე დავეცით!( სხვა ერებზე ხომ ლაპარაკიც არ შეიძლება... მაგრამ ყველაზე უარესი ის არის, რომ დღევანდელი ადამიანები ნებით მისცემიან ცოდვას და როცა ხედავენ, რომ ვინმე დროის სულს არ აჰყოლია და ცოტაოდენი ღვთისმოსაობა შერჩენია და არ სცოდავს - მას ჩამორჩენილსა და რეტროგრადს უწოდებენ. ასეთ ადმაიანებს აწუხებთ, რომ ვიღაც არ სცოდავს. ცოდვას ისინი პროგრესად თვლიან. ეს კი ყველაზე უარესია. თუკი თანამედროვე, ცოდვაში მცხოვრები ადამიანები, უკიდურეს შემთხვევაში, გააცნობიერებდნენ მაინც ამას, უფალი შეიწყალებდა მათ. მაგრამ ისინი თავს იმართლებენ იმით, რაც გასამართლებელი არ არის და ცოდვას დითირამბებს უძღვნიან. მაგრამ თუ ცოდვას პროგრესად ჩავთვლით და ვიტყვით, რომ ზნეობრიობამ თავისი დრო მოჭამა, ეს - ყველა სხვა დანარჩენზე მეტად - არის გმობა სულისა წმიდისა. ამიტომ, თუ ვინმე ერისაგანი მოღვაწეობს, თავის ცხოვრებას წმიდად იცავს, ამას მცირე ფასი როდი აქვს. ასეთ ადამიანებს სასყიდელი ელით.

ძველ დროში გარეყნილი ან ლოთი ბაზარში გავლასაც კი ერიდებოდა, რადგან ადამიანები დასცინებდნენ მას. ხოლო თუ ქალი უწესოდ იცხოვრებდა, მას სახლიდან ცხვირის გაყოფისაც კი ეშინოდა. შეიძლება ითქვას, ეს იყო ერთგვარი ცოდვის ძალით შეჩერება. დღეს კი, თუ ადამიანი სწორად ცხოვრობს, თუკი იგი, მაგალითად, ქალიშვილი ცხოვრობს ღვთისმოსაობით, მაშინ მასზე ამბობენ: „და ის რა, მთვარიდან ჩამოვიდა?" და საერთოდ: ძველად თუ ერის ადამიანები სცოდავდნენ, მაშინ ის საბრალოები საკუთარ ცოდვას განიცდიდნენ და უფრო მდაბალნი ხდებოდნენ. ისინი არ დასცინოდნენ იმათ, ვინც სულიერად ცხოვრობდა, არამედ პირიქით - მოსწონდათ ისინი. ხოლო ჩვენს დროში ის, ვინც სცოდავს, დანაშაულს ვერ გრძნობს. სხვებისადმი პატივისცემა მას ასევე არა აქვს. ყველაფერი მიწასთან გაასწორეს. თუ ადამიანი ერულად არ ცხოვრობს, ცოდვილები მას სასაცილოდ იგდებენ.
ადამიანებს ამხელთ სინდისი
საფრანგეთი - ეს რომელიღაც განვითარებადი ქვეყანა როდია, ის მრავალთა წინ მიაბიჯებს. მაგრამ მიუხედავად ამისა, უკანასკნელ წლებში [2] სამოცდაათი ათასი ფრანგი გამუსულმანდა. რატომ? იმიტომ, რომ მათ შორის ცოდვა მოდური გახდა, მაგრამ მათ სინდისი ამხელთ და ისინი მის დამშვიდებას ცდილობენ. ძველმა ბერძნებმა თავის გასამართლებლად ღმერთები მოიგონეს. ასევე ფრანგები შეეცადნენ, ერთი რელიგია ეპოვათ, რომელიც მათ ვნებებს გაამართლებდა, რომ ამ საკითხს ისინი მეტად აღარ შეეწუხებინა. მუსულმანობა შეიძლება ითქვას, რომ აწყობთ მათ ცოლი იმდენი შეუძლიათ შეირთონ, რამდენიც სურთ, ხოლო იმქვეყნიურ ცხოვრებაში ეს სარწმუნოება სთავაზობთ ფლავს - აღთქმულ ქვეყანას, თაფლს კი - ზღვასავით. ხოლო თუ სიკვდილის შემდეგ გარდაცვლილს თბილი წყლით განბანენ, იგი განიწმინდება ცოდვებისაგან, რამდენიც არ უნდა ჰქონდეთ ისინი. მიდიან ალაჰთან სუფთები! და მეტი რაღაა აქ საჭირო? ყველაფერი ეს მოხერხებულადაა მოწყობილი! მაგრამ ფრანგები სიმშვიდეს ვერ ჰპოვებენ. ისინი შინაგან მშვიდობას ესწრაფიან, თუმცა ვერ იპოვიან მას, რადგან ცოდვების გამართლება შეუძლებელია.

რაც არ უნდა გამოიგონონ ადამიანებმა, როგორ უგრძნობელობასაც არ უნდა ამოეფარონ ისინი, სიმშვიდეს - სულ ერთია - ვერ ჰპოვებენ. იმის გამართლების მცდელობისას, რასაც გამართლება არა აქვს, ისინი სულიერად იტანჯებიან. ისინი შინაგანად დაღლილები არიან. ამიტომ საბრალოები გართობას ეძებენ, ბარებსა და დისკოთეკებზე დარბიან, თვრებიან, ტელევიზორს უცქერენ, ანუ - მათ ამხელთ სინდისი, და იმისათვის, რომ თავდავიწყებას მიეცნენ, სისულელეებს აკეთებენ. მაშინაც კი, როცა სძინავთ, ხომ არ გგონია, რომ მშვიდად არიან? ადამიანს აქვს სინდისი. სინდისი სულ პირველი წმინდა წერილია, ღმერთის მიერ პირველქმნილ კაცთათვის მიცემული. ჩვენ „ვიღებთ" სინდისს მშობლებისაგან - როგორც ფოტოასლს. როგორც არ უნდა ახშობდეს ადამიანი თავის სინდისს, ის შიგნიდან ყოველთვის ამხელს მას. ამიტომაც ამბობენ „მას ჭია ღრღნის". მართლაც რა არის უფრო ტკბილი, ვიდრე დამშვიდებული სინდისი. ადამიანი თავს შინაგანად ფრთაშესხმულად გრძნობს და მაშინ ის იწყებს ფრენას.
ღმერთისგან განშორებული ადამიანი ჯოჯოხეთუს ტანჯვას განიცდის
არ მახსოვს არცერთი დღე, ღვთაებრივი ნუგეში რომ არ მიმეღო. გარკვეული ინტერვალები მაინც არის და მაშინ თავს ცუდად ვგრძნობ. ამ სახით მე ვხვდები, თუ რამდენად ცუდად არის ადამიანთა უმრავლესობა. ისინი განეშორნენ ღმერთს და ამის გამო ღვთაებრივ ნუგეშს მოაკლდნენ. რაც უფრო შორდება ადამიანი ღმერთს, მით უფრო მძიმეა მისთვის. ხოლო თუ გყავს ღმერთი, მაშინ შეგიძლია, სხვა არაფერი გსურდეს და არაფერი გქონდეს. ამაშია საქმე. თუ ადამიანს ყველაფერი აქვს და ღმერთი - არა, ის შინაგანად იტანჯება. ამიტომ რაც შეიძლება ახლოს უნდა მივიდეთ ღმერთთან. მხოლოდ ღვთის სიახლოვეს ჰპოვებს ადამიანი სიხარულს - მარადიულსა და ნამდვილს. იესო ტკბილისაგან განშორებული ცხოვრებით ჩვენ უმწარეს ფიალას ვიგემებთ. როდესაც ძველი კაცი იქცევა ძედ მეუფისა, ღვთაებრივ ნეტარებას, ზეციურ სიტკბოს და სამოთხისეულ სიხარულს გრძნობს. უმცირესი სამოთხისეული სიხარულიდან ადამიანი ყოველდღიურად უფრო აღმატებულისკენ მიდის. მას უჩნდება კითხვა „ნუთუ სამოთხეში ჩემს ამჟამინდელ განცდაზე აღმატებულია რამე?" ის ისეთ მდგომარეობას გრძნობს, რომ არანაირი საქმის კეთება არ შეუძლია. ამ ღვთაებრივი სითბოსა და სიტკბოსაგან მისი ფეხები სანთლებივით იდრიკებიან მუხლებში. გული ლამის გასკდეს, სიხარულისაგან თრთის, სურს, რომ მკერდის თხელი ჯებირი გამოანგრიოს და გაფრინდეს - რადგან დედამიწა და ყოველივე მიწიერი გულს არარადღირებულ წვრილმანებად მიუჩნევია.

თავდაპირველად ადამიანი ღმერთთან კავშირში იმყოფებოდა. თუმცა ამის შემდეგ ის დაშორდა ღმერთს და თავს ისე გრძნობს, თითქოს თავდაპირველად სასახლეში ცხოვრობდა, შემდეგ კი სამუდამოდ სასახლის კარიბჭის მიღმა აღმოჩნდა, შესცქერის სასახლეს შორიდან და ტირის. როგორც განიცდის ბავშვი, როდესაც დედისგან შორს იმყოფება, ასევე განიცდის და იტანჯება ადამიანი, როცა ღმერთს შორდება. ღვთისგან განდგომილი ადამიანი ჯოჯოხეთურ ტანჯვას გრძნობს. ეშმაკმა მოახერხა ადამიანები ისე დაეშორებინა ღვთისთვის, რომ მათ კერპების თაყვანისცემა დაიწეეს და ამ კერპებს თავიანთ შვილებს სწირავდნენ მსხვერპლად. რა საშინელებაა ეს! ან ეს ეშმაკები საიდან შეკრებენ ხოლმე მათ... ამდენ „ღმერთს"?! „ღმერთი" ჰამოსი! [3] ამ ერთი სახელის მოსმენაც კმარა! ერთის მხრივ, სხვებზე მეტად თვით ეშმაკი იტანჯება - ის ხომ ღმერთის სიყვარულს ყველაზე უფრო დაშორდა. მაგრამ თუ სიყვარული ქრება, მაშინ ჯოჯოხეთური სატანჯველი იწყება, რა ეწინააღმდეგება სიყვარულს? ბოროტება. ხოლო ბოროტება და ტანჯვა ეს ერთი და იგივეა.

ის, ვინც ღმერთს განეშორა, ეშმაკეულ ქმედებას იღებს, მაშინ, როდესაც - იგი, ვინც ღმერთთან ცხოვრობს, საღმრთო მადლის მიმღებია. საღმრთო მადლი მიემატება მას, ვინც მას ფლობს. მაგრამ თუკი ადამიანს ცოტა მადლი აქეს, მაგრამ მისდამი შესაბამისი ღვთისმოსაობით არ არის განწყობილი, მაშინ ის ცოტაც წაერთმევა, რაც აქვს. თანამედროვე ადამიანებში საღვთო მადლის ნაკლებობაა, რადგან ცოდვებით მადლის იმ ნამცეცებსაც კარგავენ ხოლმე, რასაც ფლობენ [4]. ხოლო როდესაც მადლი ტოვებს ადამიანს, მას მთელი გაშმაგებით ესხმიან თავს ეშმაკები.

იმისდა შესაბამისად, თუ რამდენად განეშორებიან ადამიანები ღმერთს, ისინი მრავალ იმედგაცრუებას იტანენ ცხოვრებაში. რამდენადაც კაცი ღვთის ნების თანახმად ცხოვრობს, იმდენად - ჯერ კიდევ ამქვეყნიურ ცხოვრებაში - იგი სამოთხისეული ნეტარების სიტკბოებას იგემებს ხოლმე. ჩვენ ან უკვე აქვე ნაწილობრივ შევიგრძნობთ სამოთხის სიხარულს და სამოთხისკენ აქედანვე გავემართებით, ან უკვე აქვე ჯოჯოხეთურ ტკივილებს განვიცდით და - ღმერთო დაგვიფარე - ჯოჯოხეთში მოვხვდებით. სამოთხე ეს იგივეა, რაც სიკეთე, ჯოჯოხეთის ტანჯვა კი - რაც ბოროტება. სიკეთის კეთებისას ადამიანი სიხარულს გრძნობს, ცოდვის ქმნისას - იტანჯება. რაც მეტ სიკეთეს იქმს კაცი, მით მეტად ხარობს, რაც მეტ ბოროტებას აღასრულებს იგი, მით უფრო ძლიერად იტანჯება მისი სული. განიცდის თუ არა სიხარულს ქურდი? რა უნდა აქ სიხარულს?! სიხარულს ხომ ის გრძნობს, ვინც კეთილს აკეთებს. გზაშიც რომ იპოვო რაიმე, აიღო და საკუთარ თავს უთხრა, რომ ეს ნივთი შენია - მაშინაც კი დაკარგავ სიმშვიდეს. მპოვნელმა არ იცის, ვისია ეს ნივთი, მას არავისთვის უწყენინებია, არც გაუძარცვავს ვინმე, მაგრამ სიმშვიდეს მაინც კარგავს. და რაღა უნდა ვთქვათ ქურდზე?! ის ვერ განიცდის იმ სიხარულს, რომელსაც განიცდიან, როდესაც რაღაცას გასცემენ. და რა სიხარული უნდა იყოს, როცა ქურდობა და შურაცხყოფა მისგან მოდის. ამიტომ უცქირეთ მათ, ვინც სხვებს ჰპარავს და ატყუებს. რა საშინელი სახეები აქვთ, რა მახინჯი გრიმასები!
ადამიანს ის ბატონი მიუზღავს, ვისთვისაც შრომობდა იგი
ღვთისგან განშორებული ადამიანები, ნუგეშინისცემას ვერასოდეს გრძნობენ და ორმაგად იტანჯებიან. ის, ვისაც ღმერთი და მომავალი ცხოვრება არა სწამს, არა მხოლოდ ნუგეშს მოაკლდება, არამედ საკუთარ თავს მარადიული სატანჯველისათვის სწირავს. ადამიანს ის ბატონი მისცემს გასამრჯელოს, ვისთვისაც შრომობდა. თუ შენ შავი ბატონისათვის შრომობ, მაშინ ის აქვე გააშავებს შენს ცხოვრებას. თუ შენ ცოდვას ემსახურები, მაშინ ეშმაკი მოგიზღავს სამაგიეროს, თუ სათნოებებს აღასრულებ, მაშინ ქრისტე მოგაგებს სასყიდელს. და რაც უფრო მეტს შრომობ ქრისტესთვის, მით უფრო თბილი და ნათელი ხდები. მაგრამ ჩვენ ვამბობთ: „ვიშრომოთ ქრისტესთვის?! კი არ გავგიჟებულვართ". რა საშინელებაა! როდესაც არ სცნობ ქრისტეს უდიდეს მსხვერპლს - კაცთათვის გაღებულს. ქრისტემ ჯვარცმა დაითმინა, რათა ცოდვისაგან გამოვესყიდეთ, რათა ადამიანთა მთელი მოდგმა განეწმინდა. რა გააკეთა ჩვენთვის ქრისტემ და რას ვაკეთებთ ჩვენ მისთვის?..

ადამიანებს სურთ, სცოდონ და კეთილი ღმერთი ჰყავდეთ, ისეთი ღმერთი, რომელიც შეგვინდობს, ჩვენ კი ცოდვის ქმნას განვაგრძობთ. ანუ ჩვენ ვაკეთებდეთ ყველაფერს, რაც მოგვესურვება, ის კი გვპატიობდეს, გვპატიობდეს დაუსრულებლად. ჩვენ კი ჩვენ დუდუკზე ვუკრავდეთ. ადამიანებს არ სწამთ და ამიტომ გაუმაძღრობით ეწაფებიან ცოდვებს. აქედან, ე.ი. ურწმუნოებიდან იწყება ყოველგვარი ბოროტება. ადამიანებს არც იმქვეყნიური ცხოვრება სწამთ და ამიტომ ანგარიშს არაფერს უწევენ. გულს ტკენენ და ატყუებენ ერთმანეთს, ტოვებენ საკუთარ შვილებს... ისეთი ამბები ტრიალებს, რომ მათ საამბობლად ენა არ მოგიბრუნდება: არცთუ სახუმარო ცოდვები, ისეთი ცოდვები, რომ თვით წმიდა მამებსაც კი არ გაუთვალისწინებიათ დაწვრილებითად წმიდა კანონებში. როგორც უფალმა ბრძანა, სოდომისა და გომორის შესახებ: „ჩავალ და ვნახავ, საქმით დაიმსახურეს თუ არა სამდურავი, ჩემამდე რომ მოაღწია" [5].

თუ ადამიანები არ შეინანებენ და ღმერთისკენ არ შემობრუნდებიან, მაშინ ისინი საუკუნო ცხოვრებას დაკარგავენ. ადამიანი უნდა დაეხმაროს საკუთარ თავს, რომ ცხოვრების უღრმესი არსი შეიცნოს. ის გონს უნდა მოვიდეს, რომ საღვთო ნუგეში იგრძნოს. ამოცანა იმაში მდგომარეობს, რომ ადამიანი სულიერად გაიზარდოს და არა მხოლოდ თავს იკავებდეს ცოდვებისაგან.