სახელითა მამისათა და ძისათა და წმიდისა სულისათა.

უფლის მიერ საყვარელნო ძმანო და დანო, როგორც წმ. მარკოზ მახარებლთან ამოვიკითხეთ დღევანდელ კვირიაკეს, - ეკლესია მოგვაგონებს უფლის კიდევ ერთ კაცთმოყვარებასა და სახიერებას. კერძოდ, მის მიერ პარალიზებულის ანუ განრღვეულის განკურნებას. ჩვენი ცოდვების სიმძიმისა და სიმრავლის მიუხედავად, უფალი ჩვენგან არ ითხოვს უდაბნოში გასვლას და მკაცრ ასკეტურ მოღვაწეობას განდეგილ მამასავით, არ ითხოვს ტანჯვათა დათმენას წმ. მოწამესავით, ერთს ითხოვს და ელის ჩვენგან - სინანულს და საკუთარი ცოდვების აღიარებას, რასაც უნდა მოჰყვეს წმინდა ცხოვრება.

მოვედით, სულიწმიდის მადლით, ღვთივგანბრძნობილ მამათა გამოთარგმანებით, ვპოვოთ მიზეზი ჩვენი ავადმყოფობისა და წამალი და კურნება მისი.

მრავლდებოდა რა ქრისტესმიერი სასწაულები, იგი ქალაქებში აშკარად უკვე ვერ შედიოდა; ხშირად უდაბნოებში განმარტოვდებოდა, სულიერი ძალების მოსაკრებად, ლოცვისთვის და რამდენადაც ძე ღვთისა, ამავე დროს, არის ძე კაცისა, - მცირედი განსვენებისთვისაც. იძინებდა, როგორც გრიგოლ ღვთისმეტყველი ამბობს, რათა ძილიც ეკურხებინა.

ერთხელ უდაბნოში ყოფნის შემდეგ კვლავ კაპერნაუმში დაბრუნდა.

თქვენ იცით, უფალი ძირითადად გალილეაში ქადაგებდა და ამ ქადაგებების შემდეგ, ხშირად ქალაქ კაპერნაუმში ბრუნდებოდა. ამ ქალაქიდან იყვნენ მისთვის ახლობელი ადამიანები. სახელდობრ მეზვერეყოფილი მათე, პეტრე მოციქული, იაიროსი, რომლის თორმეტი წლის ქალიშვილიც მკვდრედით აღადგინა და სხვ.

ერთი სიტყვით, შევიდა იესუ ქრისტე „კუალად კაპერნაუმდ შემდგომად მცირედთა დღეთა; და ესმა, რამეთუ სახლსა შინა არს“. (მარკოზი 2.1). ე.ი. იმ ქალაქის მცხოვრებლებმა გაიგეს, რომ მოძღვარი მათთანაა და მოადგნენ სახლს. რომელ სახლს? - კითხულობენ წმ. მამები, ვის სახლში შეიძლებოდა დარჩენილიყო მაცხოვარი? მადლიერების ნიშნად საფიქრებელია, პეტრე მოციქულის სიდედრს მიეღო „და მეყსეულად შეკრბა მუნ სიმრავლე ერისაჲ, ვიდრემდე ვერღარა იტევდა წინაშე კართა მათ, და ეტყოდა მათ სიტყუასა”. (მარკოზი 2.2). სახლი იმდენად აივსო მსმენელებით, კართან მისვლა და მოსმენაც კი შეუძლებელი გახდა. „და მოვიდეს მისა და მოაქუნდა განრღუეული, ზე-კიდებული ოთხთაგან“. (მარკოზი 2.3) ქადაგებისას ოთხ მოქალაქეს მოჰყავს განრღვეული. არ ჩანს, სისხლის მიერი ახლობელნი თუ მეგობარნი იყვნენ (ყოველ შემთხვევაში, თანამლმობელნი იყვნენ მისი სნეულებისა).

ჩვენ ვნახავთ, როდესაც პარალიზებულს განკურნავს, ეტყვის - აღიღე ცხედარი. ძველ ქართულად ცხედარი სარეცელს, ლოგინს, საკაცეს ნიშნავს. აღიღე და ვიდოდე, მაშასადამე, ერთმა კაცმა შეძლო ცხედრის წაღება. აქ ცხედრის სიმძიმე კი არ აღეკიდა ოთხ კაცს, არამედ ავადმყოფი. ბავშვი არ იყო, იქიდანაც ჩანს, რომ უფალმა მას განკურნებამდის საუბარი გაუბა ცოდვათა მიტევებაზე. „და ვითარ ვერ შეუძლეს მიახლებად მისა ერისა მისგან, აღსძარცუეს სართული სახლისა მის, სადა იგი იყო, და აღიღეს და გარდაუტევეს ცხედარი იგი, რომელსა ზედა იდვა განრღუეული იგი“ (მარკოზი 2.4). აღმოსავლური ტიპის სახლები ერდოიანია. მომყვანებლებმა დიდი სარწმუნოება, გულმოდგინება, გულშემატკივრობა გამოიჩინეს ავადმყოფის მიმართ. უფალს ეს გარემოება ყურადღებიდან არ გამოჰპარვია. „და იხილა იესუ სარწმუნოებაჲ იგი მათი და ჰრქუა განრღუეულსა მას: შვილო, მიგეტევნეს შენ ცოდვანი შენნი!“ (მარკოზი 2.5).

რატომ ხდება, რომ ყველა სხვა შემთხვევაში ქრისტე ვიდრე განკურნავს ადამიანს, ტრადიციულად ეკითხება: გრწამს? და დასძენს: რწმენისაებრ გეყოს შენ. მართალია, მაცხოვარი, როგორც ღვთაება, მკურნალია, მაგრამ ადამიანში რწმენას ეძებს. სწორედ ეს არის საბაბი ჩვენი განკურნებისა, ხოლო ქრისტე - მიზეზი!

ამჯერად არც სული მიჰბერა, არც ხელი დაასხა, არც ერთბაშად ლოცვით განკურნა, არამედ ცოდვები მიუტევა. სინანულის გარეშე, ცოდვების აღიარების გარეშე, სულიწმიდა ადამიანს ცოდვებს არ მიუტევებს. ძე ღვთისამ, უწყის ყოველივე, უწყის, რომ ეს ადამიანი უკვე სინანულშია. განრღვეულს, ალბათ, ხშირად აგონდებოდა, რომ მძიმე ავადმყოფობამდე საკუთარმა ცოდვებმა მიიყვანა და რადგან სინანული დაეუფლა, ხოლო მიმტევებელი ქრისტეა, უფალმა საჭიროდ აღარ ჩათვალა, ეღიარებინა პარალიზებულს ცოდვები და მისი განკურნება ერთბაშად ცოდვათა მიტევებით, სულის გამოჯანმრთელებით დაიწყო, მიმართა რა: „შვილო, მიგეტევნეს ცოდვანი შენნი“ და აჩვენა რა კაცთმოყვარება, სინანულის გამო პარალიზებული განკურნა.

არის თუ არა ავადმყოფობა საჭირო? ამა სოფლის ბრძენნი და მიწისაგანნი ფიქრობენ, რომ ავადმყოფობა უბედურებაა, ეს ხშირად მათი პიროვნული ტრაგედიის დასაბამიც კი ხდება და ზოგჯერ, ვერ დაითმენენ და ვერ დაიტევენ რა ავადმყოფობას, მიუტევებელი ცოდვით - თვითმკვლელობითაც კი ამთავრებენ სიცოცხლეს.

ვნახოთ, რას ამბობს წმიდათა შორის მამა ჩვენი გრიგოლ პალამა, რომლის ხსენებაც დღესაა: „ზოგჯერ, როდესაც ავადმოყოფობა ცოდვილთა ცხონებას შეეწევა, ჯანმრთელობაზე მეტად უმჯობესია ავადმყოფობდნენ, რადგან ავადმყოფობა ბოროტი საქმეებისადმი თანდაყოლილ მიდრეკილებასაც კი აჩლუნგებს. ამას გარდა, როცა ადამიანი ავადმყოფობის გამო იტანჯება, ამით უკვე დედამიწაზე იხდის ღვთის წინაშე სასჯელს ცოდვების გამო და უფალი ადამიანს ანიჭებს უნარს, ჯერ სულის, ხოლო შემდეგ სხეულის ჯანმრთელობა მიიღოს“.

საკუთარ გამოცდილებასაც თუ მოვუხმობთ, დავეთანხმებით წმ. მამას, რომ ჩვენნაირ ცოდვილთათვის, დიახაც, საჭირო ყოფილა განსაცდელები, ავადმყოფობანი, დამცირებანი, ჯერ ერთი ყოველივე ხშირად შედეგია შენი ცოდვებისა, მეორეს მხრივ, ამან სინანული უნდა მოგიტანოს, სინანულმა - შენდობის მიერ განწმენდა. განწმენდილი და შენდობილი კი ზეციური მოქალაქეა. „ხოლო იყვნეს ვინმე მუნ მსხდომარენი მწიგნობართაგანნი და ზრახვიდეს გულთა შინა მათთა და იტყოდეს, ვითარმედ: ესე გმობასა იტყჳს; ვის {ელ-ეწიფების მიტევებად ცოდვათა, გარნა მხოლოსა ღმერთსა?“ (მარკოზი 2.6-7). მართლაც ვის შეუძლია ცოდვათა მიტევება, თუ არა ღმერთს. მწიგნობრების ბოროტება, უგუნურება და სულიერი სიბრმავეა, რომ ქრისტეში ვერ შეიცნობდნენ და არ აღიარებდნენ ღვთაებას. თუმცა მათ ირგვლივ მრავალი იტყოდა: არავის არა სადა მსგავსი სასწაული არ უქმნია, - ისრაელში და მთელს ქვეყანაზედ. ქრისტესთან მიდიოდნენ კურნებისა და სწავლებისათვის არა თუ მხოლოდ ისრაელიანები, არამედ წარმართნიც. ვნახოთ, იგივე გრიგოლ პალამა, რას იტყვის სახარების მოცემული ადგილის შესახებ:

„(ხორციელ) ტკბობას მიცემული ყოველი ადამიანი პარალიზებულია სულით. წამოწოლილია ავხორცობის ცხედარზე ანუ სარეცელზე შესატყვისად სხეულის აღვირახსნილობისა. მაგრამ როგორც კი სახარებისეულ შეგონებებს მიუპყრობს ყურს და შეინანებს, იზეიმებს თავის ცოდვებსა და მათგან შობილ პარალიზებულ სულზე, როცა უფალთან იქნება მიყვანილი ამ „ოთხთაგან“. რა სათნოებანი მოიაზრება ამ „ოთხში“, რომელთაც განრღვეული ქრისტესთან მიჰყავთ განკურნება-შენდობისათვის? გრიგოლ პალამა განმარტავს: ეს ოთხი სათნოებაა: საკუთარი თავისადმი სიძულვილი, ცოდვათა აღიარება, მომავალში ბოროტებისაგან თავშეკავება აღთქმით და ღვთისადმი ლოცვა-ვედრება.

რამდენი ისმენს ღვთის სიტყვას, მაგრამ არ დაიმარხავს, რამდენი ისმენს და არ სურს უფალთან სიახლოვე; ყველას მოუწოდებს უფალი, უფალი ყველას მაცხოვარია, ყველას შემწყნარებელი, მაგრამ ყველას როდი სურს უფალთან დარჩენა, - ამქვეყნიურ სიკეთეს, წარმავალს, დროებითს ამჯობინებენ საუკუნო ცხოვრებასა და ნეტარებას.

მაშ, გვესმა რა სიტყვა ღვთისა, ქადაგება უფლისა, საკუთარი თავის სიძულვილმა (ანუ განცდამ თვისთა ცოდვათა), ცოდვათა აღიარებამ (ეს შემდეგი სულიერი ეტაპია ადამიანის განწმენდისა) და აღთქმამ მომავალში ბოროტებისაგან თავშეკავებაზე, ასევე ლოცვა-ვედრებამ უნდა მიგვიყვანოს უფალთან.

განუწმენდელი, უნანელი ადამიანისაგან ლოცვასაც კი არ შეიწირავს უფალი. გვითქვამს ფსალმუნიდან, ცოდვილს ლოცვაც კი ცოდვად შეერაცხაო.

თუმცა „ამ ოთხმა“ უკვე მიიყვანა, მაგრამ ღმერთთან სრული მიახლება არ მოხდა, ვიდრე არ „აღსძარცუეს სართული სახლისა მის, სადა-იგი იყო“ (მარკ. 2.4). სართული აზროვნებითი მხარე, გონიერებაა სულისა, რომელიც ღვთის მსგავსს გვხდის და ჰფარავს ჩვენში ყოველივეს. როგორც ადამიანის სხეულში თავი ტანზე მაღლაა, ასევე გონება - ხორციელზე. როცა ჩვენში სულიერი „სართული“ გაიხსნება, შემდეგ შეიძლება „ჩაშვებული ვიყვნეთ“, ე.ი. ჭეშმარიტად დავმდაბლდეთ, მივეახლოთ უფალს და შეუვრდეთ ანუ მუხლებში ჩავუვარდეთ, შევთხოვოთ და მივიღოთ მისგან კურნება, როგორც სულიერი, ესრეთ ხორციელი.

ამ ტრადიციიდან, როცა ცოდვის შედეგი ავადმყოფობაა და გზა განკურნებისა - სინანული არის გამონაკლისიც. ადამიანი შეიძლება დაბადებიდან ავადმყოფი იყოს (არ ვგულისხმობ, მხოლოდ მემკვიდრეობითი ცოდვის გამო ავადმყოფობას), ჰქონდეს სინანულიც, მაგრამ ერთბაშად არ იღებდეს კურნებას. უწყის ღმერთმა, ყოვლადბრძენმა, ადამიანის თავისებურებანი და ისიც, რომ განკურნების შემთხვევაში ესა თუ ის ადამიანი შეიძლება უფრო დიდ უსჯულოებაში ჩავარდეს; ამიტომ ასეთ ადამიანს არ აძლევს ლოცვის ნაყოფს, ან უგვიანებს, რომ გაამძაფროს, გულმხურვალე გახადოს მისი ლოცვები, ანუ გონებითი საუბარი ღმერთთან...

ვნახოთ, რა მოხდა შემდეგ, როცა „ოთხმა“ მიიყვანა, რაკიღა პარალიზებულს სინანულიც აღმოაჩნდა, აღიარებაც, აღთქმაც და ვედრებაც უფლის მიმართ. უფალმაც უწყოდა რა ყოველივე, მიუტევა ცოდვები და გვაჩვენა რომ მხოლოდ ამგზით შეიძლება მივეახლოთ უფალს, მივაღწიოთ სულიერ წარმატებასა და ხორციელ კურნებას.

მწიგნობარნი, თავით თვისით ბრძნობდნენ და ზეაღმატებულად მიაჩნდათ თავი, სინამდილეში ქრისტეს გმობით ღმერთს გმობდნენ; რამეთუ მასში, საკუთარი სულიერი სიბრმავის გამო, ღვთაებას ვერ შეიცნობდნენ. ქრისტეს ღმერთად არ აღიარებდნენ, თუმცა მისი საქმეები - სასწაულები და კურნებანი, აშკარად ღაღადებდნენ ამის შესახებ. ფარისევლებისა და მწიგნობრების ადამიანურმა შურმა ქრისტე ჯვარზე აამაღლა, თუმცა უფლის მხსნელი ვნებები დასაბამი გახდა ჩვენი სიკეთისა. ქრისტეს ჯვარცმითა და სიკვდილით დამარცხებულ იქნა სიკვდილი და დატყვევებული ჯოჯოხეთი, ბრწყინვალითა აღდგომითა მისითა - განხმული ცათა სასუფეველი.

„ხოლო იესუ მეყსეულად გულისჴმა-ყო სულითა, რამეთუ ესრეთ ზრახვენ გულთა შინა მათთა, და ჰრქუა მათ: რასა მაგას ჰზრახავთ გულთა შინა თქუენთა?” (მარკოზი 2.8). სახარების ამ ადგილს წმ. გრიგოლ პალამა ამგვარად განმარტავს: მწიგნობრები ფიქრობდნენ, რომ ქრისტეს არ შეეძლო ასეთი მძიმე ავადმყოფის - პარალიზებულის განკურნება, ამიტომ რაკი ვერ შესძლო განკურნება, მხოლოდ ცოდვებიღა მიუტევაო თვითრჩულობით. უფალი, მწიგნობრები რომ დაარწმუნოს ძე კაცისას ცოდვათა მიტევების ხელმწიფებაც აქვსო, მიუბრუნდება პარალიზებულს და ეტყვის: „აღდეგ, აღიღე ცხედარი შენი და წარვედ სახიდ შენდა“ (მარკოზი 2.11-12) და მეყსეულად განიკურნა პარალიზებული, აღსდგა სიხარულით, აღიღო ცხედარი, - ჰყო მორჩილება, - და გახარებული დაბრუნდა სახლში.

რისთვის ამბობს ქრისტე, რომ ძე კაცისას აქვს ხელმწიფება? მას როგორც ღმერთს ყოველთვის ჰქონდა, აქვს და უკუნისამდე ექნება ეს ხელმწიფება. მისგან მიიღეს არსებობა ყოველგვართა ხელმწიფებათა, მთავრობათა, უფლებათა და ა.შ. ღვთაებრივმა ბუნებამ შეურევნელად შეიერთა რა კაცობრივი ბუნება - განაღმრთო იგი, აზიარა ღვთაებას, მაშასადამე, ამგზით მიანიჭა ხელმწიფებაც ცოდვათა მიტევებისა.

ამაღლების დღესასწაულზე გვისაუბრია, რომ იესუ ქრისტე საბოლოოდ მამის დიდებაში ბრწყინვალე აღდგომის შემდეგ, ამაღლებისას შევიდა. და თქვენს დასარწმუნებლად, რომ იესუს ჭეშმარიტად აქვს ცოდვათა მიტევების ხელმწიფებაც, გეუბნებით, რომ ცოდვათა მიტევებას უნდა მოჰყვეს განკურნება, რადგან ცოდვებია ავადმყოფობის მიზეზი; აი, ამიტომ მივუტევებ ცოდვებს, რითაც გამოგიცხადებთ ჩემს ღვთაებრიობას. პეტრეს და ძმებს ზებედესებს თაბორზე გამოვუცხადე ფერიცვალებისას ჩემი ღვთაებრივი დიდება, თქვენ კი გამოგიცხადებთ ამ დიდებას ცოდვათა მიმტევებლობით, და ამავე დროს, გასწავლით, რომ ძესა კაცისასა სავსებით აქვს მიღებული ხელმწიფება დათრგუნვად გველთა და ღრიანკალთა და ცოდვათა მიმტევებლობისა. ქრისტე არა მხოლოდ ჭეშმარიტი და სრული ღმერთია, არამედ დღიდან ხორცშესხმისა ჭეშმარიტი და სრული კაციცაა, ანუ ძე ღვთისა და ძე კაცისა, ანუ ღმერთ-კაცი.

ქრისტეს მიერ პარალიზებულის აღდგინებისას, ალბათ, მოგაგონდათ ბითეზდას ხუთ სტოვაში ოცდათვრამეტი წლის მანძილზე ტანჯული პარალიზებული მსგავსი სიტყვებით რომ განკურნა. მას კეთილისმყოფელი არავინ ჰყავდა, რათა აღეღო და წყლის ამღვრევის დროს პირველი შთაეგდო სნეულებისაგან განსაკურნებლად, - როგორც ჩივილითა და ტკივილით აუწყა მაცხოვარს. ბითეზდას მაცხოვარმა განკურნა პარალიზებული, მაგრამ ამასთან გააფრთხილა, ამიერიდან აღარ შეეცოდა, უარესი რომ არ შემთხვეოდა. ის კი წავიდა ფარისევლებთან და მწიგნობრებთან, (ვინც დაჟინებით ეკითხებოდნენ, ვინ იყო, რომ უქმე დაარღვია და შაბათს განკურნა), - გათქვა უფლის სახელი. შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ამით მადლიერება სურდა გამოეხატა, უნდოდა, რომ ყველას სცოდნოდა მისი განმკურნებლის - ქრისტეს სახელი, მაგრამ შეუძლებელია ებრაელთა შორის დაბადებულსა და გაზრდილს, არ სცოდნოდა ბუნება ფარისეველთა, რომლებიც გამალებით, გაბოროტებითა და გაგულისებით ეკითხებოდნენ, ვინ იყო ის ვინც უქმე - შაბათი დაარღვიაო; წყალობა ვინ მოიღო, ამას კი არ ეკითხებოდნენ, არამედ უქმე ვინ დაარღვიაო. ავიწყდებოდათ განბოროტებულთ, რომ ღმერთმა კაცი კი არ შექმნა შაბათისათვის, არამედ შაბათი და ქვეყანა - ადამიანისთვის. ფარისევლები მოსეს სჯულს ვერ ჩასწვდნენ და ვერ შეიცნეს ვერც სული ქრისტეანობისა. იქაც და აქაც ორივე პარალიზებულის განკურნების შემთხვევაში სამად სამი სიტყვა წარმოსთქვა იესუ ქრისტემ ყოვლადწმიდა სამების სახელზე: აღდეგ, აღიღე ცხედარი, ვიდოდე. ერთ-ერთი მამა განმარტავს, ეს სიტყვები უფალმა შემოქმედებითი ძალით წარმოთქვაო. „აღდეგ“ - ნიშნავს განკურნებას, „აღიღე“ - ძალების მომატებას, „ვიდოდე“ - საბოლოო გამოჯანმრთელებას. ხორციელი განკურნება კი მხოლოდ ცოდვათა მიტევების შემდეგ მოხდა.

ვნახოთ, რას ამბობს წმ. თეოფანე დაყუდებული სახარების დღევანდელ საკითხავზე: „ღმერთმა ადამიანი სრულყოფილ და უცოდველ არსებად შექმნა... (იგულისხმება, როცა სამოთხეში დაადგინა). უფლისადმი ურჩებით ჩვენი სულიერი ძალები დააზიანა ცოდვამ. ურჩობით სულსა და სხეულს შორის მჭიდრო კავშირის გამო, ჩვენი ხორციელი ძალებიც, ჩვენი ხორციელი შესაძლებლობანიც შეირყა. გაჩნდა მასში ავადმყოფობისა და მოშლის მარცვლებიც; ეს მარცვლები კი მშობლებიდან შვილებს გადაეცემათ. როცა ცოდვას ზრდასრულ ასაკში ჩავდივართ, ამ მარცვლების ზრდას ხელს ვუწყობთ და მწარე ნაყოფს ვიმკით: ავადმყოფობებს, განსაცდელებს, ტკივილებს, ურვას და ა.შ.

ცოდვასა და ავადმყოფობას შორის ყოველთვის არ არის აშკარა კავშირი, მაგრამ უეჭველად არსებობს, თუმცა ჩვენი თვალისათვის, ჩვენი უმეცრებისა და ამსოფლიური მიმოტაცების გამო დაფარულია“.

ავადმყოფობა ყოველთვის ცოდვის გამო სასჯელი როდია. უნდა მიაქციოთ ყურადღება იმასაც, რომ ღმერთი ავადმყოფობას მოგვივლენს ხოლმე, რათა დავინახოთ, რაოდენ დამღუპველია ცოდვა და ვესწრაფოთ გამოსწორებას. გულზე ხელი დავიდოთ და ვთქვათ, ჩვენ რომ არ გვეავადმყოფა ადრე თუ გვიან, რომელი ჩვენთაგანი იფიქრებდა, რომ ცოდვების გამოა დასჯილი, რომელი ჩვენთაგანი აღუთქვამდა უფალს წმინდა ცხოვრებას, თუმცა ხშირად განკურნებული კეთროვანივით ვივიწყებთ ხოლმე მადლიერებას უფლის მიმართ. მაშ, ღმერთი ავადმყოფობას მოგვივლენს, რათა დავინახოთ, რაოდენ დამღუპველია ცოდვა და ვესწრაფოთ გამოსწორებას.

მძიმე ავადმყოფობით ღმერთი გზას გვიღობავს უსჯულოებისაკენ; ავადმყოფობა თავმდაბალს ხდის ადამიანს; თუ მადლობით ვითმენთ ავადმყოფობას, ცოდვებისაგან განგვწმენდს. დაე, ავადმყოფმა იმკურნალოს, მაგრამ იმედი ღვთისა ჰქონდეს და გამოჯანმრთელებას მას მადლობდეს. ექიმთან მკურნალობას ქრისტეს წმ. ეკლესია როდი კრძალავს, მაგრამ ნუ დავივიწყებთ, რომ სინამდვილეში ექიმი კი არ გვანიჭებს ჯანმრთელობას, არამედ ღმერთი. თქვენ კარგად იცით, რომ შეიძლება უბადლო ექიმმაც ვერ განკურნოს თუნდაც მსუბუქი სნეულებით დაავადებული, თუ ღმრთის ნება არ იქნა. ჩვენით არცა რა ერთი ძალ-გვიძს; უფლის შემწეობის გარეშე ერთი ღერი თმის განსპეტაკება და აღრაცხვაც კი არ შეგვიძლია.

ხშირად გვითქვამს, სხვებისგანაც გვსმენია, - ცოდვები მოვინანიე, აღსარებაში გამოვთქვი, საკმარისია ჩვენი გადარჩენისთვის? ვფიქრობ, არა! იგივე თეოფანე დაყუდებული ამაზედ გვასწავლის:

ყოველ ცოდვას ორი მხარე აქვს: ერთს შეადგენს ცოდვიანი საქმეები, ე.ი. უკვე ჩადენილი ცოდვები, მეორეს - ცოდვიანი ვნებები, რომლებიც ცოდვიან საქმეებს ბადებენ. ვთქვათ, მრისხანება - ვნებაა, ხოლო მრისხანების ნაყოფია - ნერვიული აფეთქება, ჩხუბი და კამათი. ჩვენ ვნანობთ, რომ ვიკამათეთ, ვიჩხუბეთ ახლობელთან თუ შორეულთან, მაგრამ, სამწუხაროდ იშვიათად თუ ვინმე ნანობს, რომ ბუნებით ვნებიანია, მრისხანების ვნებით არის შეპყრობილი. ბევრი ფიქრობს: აი, მე განვრისხდი, ვიკამეთე, მივალ, მოვინანიებ, განვიწმინდები. წმ. მამები მიტევებისთვის აუცილებელ პირობად გვიდებენ, - გვქონდეს განცდა თვისთა ცოდვათა, გვძაგდეს საკუთარი ცოდვები, არ გვსურდეს მათთან დაბრუნება.

ყოველი აღსარება არსებითად აღთქმაა ღვთის წინაშე:

არა მარტო იმას ვნანობ, რაც ჩავიდინე, არამედ სიტყვას გაძლევ, უფალო, რომ მომავალში აღარ ჩავიდენ შენი შეწევნით, რადგან მრწამს, რომ შეუძლებელი კაცთაგან, შესაძლებელია ღვთისათვის. ვინც ცოდვიან საქმეებს მიატოვებს, პავლესებრ რომ ვთქვათ, სოფელი ანუ ცოდვა მისდამი ჯვარცმულ-არს, მაგრამ თვითონ არ არის სოფლის მიმართ ჯვარცმული, ხოლო ვინც თავის თავში თვით ვნებას აქრობს და აღმოფხვრის, მაშინ თავადვეა ჯვარცმული სოფლის ანუ ცოდვის მიმართ. ესე იგი, როგორც იტყვიან კვდება ცოდვისთვის.

ღმერთი უყურებს არა მხოლოდ ჩვენს საქმეებს, არამედ ჩვენს გულსაც... მას, გულთამხილავს, არაფერი დაეფარება; არა მარტო ცოდვიანი საქმეები უნდა დავტოვოთ, არმედ თვით ცოდვა უნდა მოვიძულოთ; ჩვენში ჩაუქრობელი ვნებები გარეგანი მართალი ცხოვრების შემთხვევაშიც გამოუსწორებელს გვტოვებს ღვთის წინაშე, რომელიც ჩვენს გულს ხედავს და ამისდა მიხედვით გაგვამართლებს ან გაგვამტყუნებს. ხედავთ, უფალი გარეგანი საქმეებით კი არ დაიწყებს მსჯელობას, ავი იქნება, თუ კარგი ჩვენგან ჩადენილი საქმეები, არამედ, პირველ ყოვლისა, გულის მოძრაობებს შეხედავს, აღმოიფხვრა? ძირშივე მოვიძულეთ ბოროტებისა და ცოდვების მიზეზი, თუ არა?..

მაშ, უფალმა განკურნა პარალიზებული, მიუტევა რა ცოდვები და „სახიდ თვისად“ ე.ი. საკუთარ სახლში გაუშვა და მანაც მეყსეულად აღიღო ცხედარი თვისი და გამოვიდა წინაშე ყოველთასა. ნახეთ, საინტერესოა, ერდოდან ჩაუშვეს და თავისი ფეხით გამოვიდა კარიდან. კარი ამ შემთხვევაში ცათა სასუფევლის კარს განასახიერებს. წმ. გრიგოლ პალამას მიხედვით ვთქვით რანი არიან ის „ოთხნი“, მიმყვანებელნი, მაგრამ ამ სოფლის კარში გასასვლელად და სასუფეველში შესასვლელად, საჭირო ყოფილა უფლის მიმტევებლობა. არ კმარა მხოლოდ საკუთარი სინანული, მოძულება საკუთარი თავისა, საჭიროა ღმერთის კაცთმოყვარება. ეს გახლავთ წმინდად მართლმადიდებლური სწავლება.

პროტესტანტები თვლიან, რომ მხოლოდ კეთილი საქმეებია საკმარისი, ადამიანის საცხონებლად. მაშინ რაღა საჭირო ყოფილა ქრისტეს ან განკაცება, ან ვნება, ან ჯვარცმა, აღდგომა და ამაღლება?!

კათოლიკენი მეორე უკიდურესობას გამოთქვამენ: ადამიანი მარტო რწმენით შეიძლება გადარჩესო.

მართლმადიდებლობა, რომელიც სამეუფო გზაზე ვალს, გვასწავლის, რომ ადამიანის ცხოვნებისათვის თანაბრად საჭიროა როგორც კეთილი საქმეები, ასევე ჭეშმარიტი სარწმუნოება, როგორც ადამიანის მცდელობა, ასევე სული წმიდის მოქმედება. მადლის მისაღებად კი აუცილებელი იყო განკაცება, ვნება, აღდგომა და ამაღლება უფლისა ჩვენისა, რის შემდგომაც ქრისტეანებს სულთმოფენობით მოგვენიჭა სული წმიდა.

ამრიგად, ჩაუშვეს განრღვეული ერდოდან, რადგან სინანული ჰქონდა, და გამოვიდა კარიდან, გავიდა ამ სოფლიდან და შევიდა ზეციურ სასუფეველში. ამგვარია სულიერი აზრი ამ სასწაულისა. მაშ, იხილეს რა ყოველთა, „ვითარმედ განუკ რდებოდაცა ყოველთა და ადიდებდეს ღმერთსა და იტყოდეს, ვითარმედ: არასადა ესრეთ ვიხილეთ“ (მარკ. 2.12). მწიგნობრებმა ქრისტეს ღვრთაებრიობა ვერ შეიცანეს და არ აღიარეს იგი, მაგრამ იესუ ღმერთად ერთბაშად არც იმ ხალხს უღიარებია, რომელსაც ქრისტე უყვარდა და მუდამ დაჰყვებოდა. აკი ამით დავიწყეთ საუბარი, - სახარების საკითხავით. როგორც კი გაიგეს, რომ მათ ქალაქში ქრისტე მოსულა უდაბნოდან, სასწრაფოდ შეიკრიბნენ; ამ სასწაულის შემდეგ ისინი ადიდებდნენ ღმერთს, არა იესუ ნაზარეველს, არამედ ღმერთს, რადგან მიაჩნდათ, რომ იესუ ნაზარეველი მხოლოდ ადამიანი, ე.ი. ძე კაცისა იყო. ჯერ კიდევ ასე სწამდათ და სჯეროდათ, რომ მან ზეციური მამისაგან მიიღო ძალუფლება საკვირველმოქმედებისა და ღვთის სიტყვის ქადაგებისა. მაგრამ ნახეთ, თუმცა - ფორმალურად სულიერების ამ ეტაპზე - ქრისტეზე ერთი და იგივე შეხედულებისანი იყვნენ ლიტონი ხალხი და ფარისევლები, მაგრამ თვითონ ქრისტე თითოეულ მათგანზე განსხვავებული შეხედულებისა იყო, სახელდობრ, იქედნეებს ადრიდა მწიგნობრებსა და ფარისევლებს. რატომ? ვისაც მეტი მიეცა, მეტიც მოეთხოვება. წინამძღვრები და მასწავლებლები ხალხისა სჯულის მეცნიერები იყვნენ, რაც იმით, გამოხატებოდა, რომ უყვარდათ, გრძელი სამოსლის ტარება, უბან-უბან მოკითხვა, რაბი-რაბის ძახილი, მიპატიჟება და სუფრის თავში ჯდომა, მაგრამ ხალხი, მათგან განსხვავებით, ჰქონდა რა უბრალოება, უბრალოებიდან გაომომდინარე (თუმცა ჯერ კიდევ განუწმენდელი გულით), მადლიერებას გამოხატავდა ქრისტეს მიმართ, ამჟღავნებდა მისდამი ლტოლვას, სწრაფვას, მაგრამ ჯერ კიდევ არ გააჩნდა შემეცნება იესუ ქრისტესი, როგორც ჭეშმარიტი ღმერთისა. ამიტომაც ამ უბრალოების გამო ქრისტე ადვილად მიუტევებდა უმეცრებას, ასწავლიდა და თანდათანობით უხსნიდა და გამოუვლენდა თავის ღვთაებრიობას. თქვენ იცით, თორმეტ მოციქულთაგან, მხოლოდ სამს ეჩვენა თაბორის მთაზე დიდებაში, მაგრამ აუკრძალა, ვინმესთვის ეთქვათ, ვიდრე მკვდრეთით არ აღსდგებოდა და ამაღლდებოდა. ასევე, ჩვენს მიმართაც, რომელთაც გვიყვარს ბევრის კითხვა, ბევრის მოსმენა და ნაკლების გაკეთება, უფრო მკაცრი იქნება უფალი და რამდენი, ვისაც ჩვენზედ უმეცრად და ნაკლებ ეკლესიურად ვთვლით, სინანულის გამო გამართლებული წარსდგება უფლის წინაშე, ჩვენ კი გვეტყვის, წარვედით წყეულნო, არა გიცი თქვენ!

მაშ, მოვედით უფლის მიერ საყვარელნო, რომლებმაც სული წმიდის მადლით, ვფიქრობ, შევიცნეთ და აღვიარეთ ქრისტე იესუ, ვაჩვენოთ ჭეშმარიტი სინანული, როგორც ქრისტეს მოწაფეებს შვენით, რათა ერთობით მოციქულთა თანა ვადიდებდეთ ქრისტე მაცხოვარს, თანა მამით და სული წმიდითურთ, ამინ!

„ქადაგებანი და თარგმანებანი“, თბილისი, 2001 წ.